Enflasyon Düzeltmesinin Şirketler İçin Önemli Değişiklikleri ve Etkileri
1 Ocak 2024 tarihinden itibaren yürürlüğe girecek enflasyon düzeltmesi uygulamaları, şirketlerin finansal ve vergisel yapılarını önemli ölçüde etkileyecektir. Aşağıda, bu değişikliklerin temel noktalarını ve etkilerini özetliyoruz:
Duran Varlıklar ve Vergisel Yükler
- Duran Varlık Yükü: Bina, makine gibi duran varlıkları öz sermayesine göre yüksek olan şirketler, 1 Ocak 2024’ten sonra artan vergisel yüklerle karşı karşıya kalacak. (Diğer bir ifadeyle, parasal olmayan aktifleri, parasal olmayan pasiflerinden yüksek olan şirketlerde enflasyon düzeltmesinin vergi yükünü arttıracağını söyleyebiliriz.)
Öz Sermaye Güçlenmesi
- Firmaların Güçlenen Öz Sermayeleri: Duran varlıkları yüksek olan firmaların öz sermayeleri daha da güçlenecek.
Maliyet Değeri Yeniden Değerleme Fonları
- Yeniden Değerleme Değer Artış Fonlarının Sermayeye Eklenmemesi: Sermayeye eklenmiş olan yeniden değerleme değer artış fonları, 500-Sermaye Hesabının düzeltilmesinde kapsam dışı tutulacak olup; bu durum, taşınmaz düzeltmelerinden kaynaklı vergi yüklerini beraberinde getirecek.
- Geçmiş Yıl Karlarına Transfer: MDV yeniden değerleme değer artış fonlarının sermayeye eklenmemiş olması durumunda, bu fonlar 31.12.2023’te 698-Enflasyon Düzeltmesi Hesabına devredilerek kapatılacak, düzeltmenin sonucuna göre 570-Geçmiş Yıllar Kârları Hesabı içinde yer alacak ya da 580-Geçmiş Yıllar Zararları Hesabının bakiyesini azaltmış olacaktır.
Geçmiş Yıl Karları ve Zararları
- Mükellefler İçin Olumlu Durum: Geçmiş yıl kârları, 1 Ocak 2024’ten sonra yapılacak düzeltmelerde gider etkisi yaratarak mükellefler için lehine bir durum oluşturacak. Geçmiş yıl zararları ise tam tersine bir etki yapacak. Hatta mevcut bilançolarında 580-Geçmiş Yıllar Zararları yüksek olan, sermayesini ciddi oranda kaybetmiş şirketlerde 2024 yılında (eğer 2024 faaliyet zararları düşük çıkar ya da kâr elde ederlerse) 580-Geçmiş Yıllar Zararlarının taşıma kat sayısı ile güncellenmesi neticesinde ciddi matrahlar çıkabilecektir. (Tabii geçmiş yıllardan devir gelen mali zararlar ayrıca dikkate alınacaktır.)
Sermayeye Eklenen Ortaklara Borçlar
- Kurumlar Vergisi Avantajı: Ortaklara borçlarını sermayeye ekleyen firmalar, sermayenin düzeltilmesi nedeniyle gider etkisi yaratacaklarından enflasyon düzeltmesi vergiye tabi kazancın tespitinde olumlu etki yaratabilecektir. (Tabii bunun için parasal olmayan pasifler ile parasal olmayan aktiflerin bir bütün halinde ele alınması gerekir.)
Bölünme Durumları
- İktisadi Kıymetin Düzeltme Süreci: Bölünme halinde, iktisadi kıymetin devir tarihinden değil, bölünen şirketteki aktife giriş tarihinden itibaren düzeltme yapılacak.
Stok Değerlemeleri ve Vergi Avantajları
- Stok Değerlemelerinden Kaynaklanan Karlar: 31 Aralık 2023’e kadar stok değerlemelerinden kaynaklanan karlar, vergiye tabi tutulmayacak. 1 Ocak 2024’ten itibaren, stok değerlerindeki bu artış maliyet olarak kullanılacak ve önemli bir vergi avantajı sağlayacak.
Bu değişiklikler, şirketlerin finansal planlamalarını ve vergisel stratejilerini etkileyecek önemli unsurları içermektedir. Şirketlerin bu konulara dikkat etmeleri ve gerekli hazırlıkları yapmaları önerilir.
