Satışların Maliyeti
Satışların maliyeti endeksleme açısından gelir tablosu ile benzer nitelikte işlemleri barındırmakla birlikte, özellikle üretim şirketleri açısından dönem içerisinde gerçekleşen maliyetlerin bir bölümünün dönem sonlarında stoklar hesabında kalması ya da tam tersi dönem başında stoklar hesabında yer alan kalemlerin dönem içerisinde üretimde kullanılması sebebiyle bazı farklılıklar göstermektedir.
Normal şartlarda bir Şirket enflasyon muhasebesi kapsamında gelir tablosu kalemlerini önceki başlıkta bahsedilen yöntemlerden hangisi ile endeksliyor ise, gelir tablosunun bir unsuru olan satışların maliyeti kalemlerini de aynı yöntemle endekslemelidir.
Satışların maliyetine ilişkin tutarlar, gelir tablosundan farklı olarak ayrı bir çalışma içerisinde endekslendikten sonra endekslenmiş rakamlar gelir tablosundaki ilgili yerine tek kalemde girilebilir.
Satışların maliyetinin hammadde giderleri, direkt işçilik ve genel üretim giderlerinden oluşması (genel üretim giderleri de kendi içerisinde endirekt işçilik, amortisman giderleri vb. kalemleri de içermektedir) ve her bir ana üretim alt grubunun dönem içerisinde farklı muhasebeleştirme ve endeksleme yöntemleri ile hesaplanması sebebiyle endekslenmiş tutarlara göre satışların maliyetlerinin hesaplanması diğer hesap gruplarına göre biraz daha zordur diyebiliriz.
Direkt ilk madde ve malzeme giderleri (710), direkt işçilik giderleri (720) ve amortismanlar hariç genel üretim giderleri (730) üretim sürecinde 7’li hesaplara giriş tarihlerinden itibaren endekslemeye tabi tutulurlar. Amortismanlar ise zaten MDV ve MODV hesaplarının endekslenmesi sırasında endekslenmiş maliyetler üzerinden ayrıldıkları için tekrar bir endeksleme işlemine tabi tutulmazlar.
Satışların maliyetinin endekslenmesi için uygulamada kullanılan yöntemlerden bir tanesi, seçilen aylık, üç aylık ya da basit ortalama yöntemlerine göre, klasik satılan mamul maliyeti tablosunun oluşturulması ve bu tablo üzerinden üretim hesaplarına ilişkin değişimlerin tespit edilerek endekslenmesidir.
Bu aşamada endeksleme yapabilmek için ilk olarak ilgili raporlama dönemine ait ve hangi dönemler detayında endeksleme yapılacak ise (aylık, 3 aylık vb.) seçilen endeksleme dönemlerinin her biri bazında satılan mamul maliyetleri tablosu hazırlanmalıdır.
