Kategoriler
Genel

Satışların Maliyeti

Satışların Maliyeti

Satışların maliyeti endeksleme açısından gelir tablosu ile benzer nitelikte işlemleri barındırmakla birlikte, özellikle üretim şirketleri açısından dönem içerisinde gerçekleşen maliyetlerin bir bölümünün dönem sonlarında stoklar hesabında kalması ya da tam tersi dönem başında stoklar hesabında yer alan kalemlerin dönem içerisinde üretimde kullanılması sebebiyle bazı farklılıklar göstermektedir.

Normal şartlarda bir Şirket enflasyon muhasebesi kapsamında gelir tablosu kalemlerini önceki başlıkta bahsedilen yöntemlerden hangisi ile endeksliyor ise, gelir tablosunun bir unsuru olan satışların maliyeti kalemlerini de aynı yöntemle endekslemelidir.

Satışların maliyetine ilişkin tutarlar, gelir tablosundan farklı olarak ayrı bir çalışma içerisinde endekslendikten sonra endekslenmiş rakamlar gelir tablosundaki ilgili yerine tek kalemde girilebilir.

Satışların maliyetinin hammadde giderleri, direkt işçilik ve genel üretim giderlerinden oluşması (genel üretim giderleri de kendi içerisinde endirekt işçilik, amortisman giderleri vb. kalemleri de içermektedir) ve her bir ana üretim alt grubunun dönem içerisinde farklı muhasebeleştirme ve endeksleme yöntemleri ile hesaplanması sebebiyle endekslenmiş tutarlara göre satışların maliyetlerinin hesaplanması diğer hesap gruplarına göre biraz daha zordur diyebiliriz.

Direkt ilk madde ve malzeme giderleri (710), direkt işçilik giderleri (720) ve amortismanlar hariç genel üretim giderleri (730) üretim sürecinde 7’li hesaplara giriş tarihlerinden itibaren endekslemeye tabi tutulurlar. Amortismanlar ise zaten MDV ve MODV hesaplarının endekslenmesi sırasında endekslenmiş maliyetler üzerinden ayrıldıkları için tekrar bir endeksleme işlemine tabi tutulmazlar.

Satışların maliyetinin endekslenmesi için uygulamada kullanılan yöntemlerden bir tanesi, seçilen aylık, üç aylık ya da basit ortalama yöntemlerine göre, klasik satılan mamul maliyeti tablosunun oluşturulması ve bu tablo üzerinden üretim hesaplarına ilişkin değişimlerin tespit edilerek endekslenmesidir.

Bu aşamada endeksleme yapabilmek için ilk olarak ilgili raporlama dönemine ait ve hangi dönemler detayında endeksleme yapılacak ise (aylık, 3 aylık vb.) seçilen endeksleme dönemlerinin her biri bazında satılan mamul maliyetleri tablosu hazırlanmalıdır.

Kategoriler
Genel

Maddi Duran Varlıklar

Maddi Duran Varlıklar

Maddi ve maddi olmayan duran varlıklar, TMS 16 ve TMS 38 uyarınca muhasebeleştirilmekte olup, her iki standartta ölçüm konusunda maliyet veya yeniden değerleme modelini seçimlik bir hak olarak tanımlamıştır.

TMS 29 uyarınca endekslemeye tabi tutulacak maddi ve maddi olmayan duran varlıklar ile ilgili endeksleme ilkeleri uyarınca, yeniden değerleme modeli uygulanan hesap grupları için yapılan endeksleme tarihi, yapılan en son değerleme tarihinde olmak üzere belirlenirken, maliyet modeli uygulanan hesap grupları için ise aktife giriş tarihi olarak belirlenmektedir. Bu husus dışında ister yeniden değerleme isterse de maliyet modeli uygulansın endekslemeye dair diğer tüm kriterler aynıdır.

Maddi ve maddi olmayan duran varlıkların maliyet bedelleri aktife ilk giriş veya en son yapılan GUD ölçümünden itibaren yapılacak hesaplama ile endekslendikten sonra, her bir maddi ve maddi olmayan duran varlık için endekslenmiş maliyet bedelleri üzerinden faydalı ömürlerine göre amortisman giderleri hesaplanacaktır.

Maddi ve maddi olmayan duran varlıklar için yapılacak TMS 29 uygulaması öncesinde dikkat edilmesi gereken diğer konular ise;

  • Duran varlıklar üzerinde aktifleştirilmiş tüm finansman maliyetlerinin,
  • VUK uyarınca yapılan yeniden değerleme işlemlerinden kaynaklanan değerleme farklarının tamamımın,

TMS 29 endekslemesi öncesinde iptal edilmesi gerekmektedir.

Raporlama dönemi içerisinde satılan maddi ve/veya maddi olmayan duran varlıkların satış işlemleri için TMS 29 uygulaması yapılırken, ilk olarak satışa konu maddi ve/veya maddi olmayan duran varlık kalemlerinin tarihi maliyet bedelleri ve tarihi maliyet bedelleri üzerinden hesaplanan amortisman giderleri satışın gerçekleştiği raporlama döneminin sonuna kadar endekslenmeli, ikinci aşamada satış bedeli satış tarihinden ilgili raporlama döneminin sonuna kadar endekslenmeli ve satış karı veya zararı endekslenmiş tutarlar üzerinden hesaplanacak net defter değeri ile endekslenmiş satış bedeli arasındaki fark olarak muhasebeleştirilmelidir.

İşletme içerisinde yaratılan maddi olmayan duran varlıklar ile kullanıma hazır hale gelene kadar yapılan maliyetleri “258 Yapılmakta Olan Yatırımlar” hesabında biriktirilen ve kullanıma hazır hale geldiği tarihte ilgili hesaba transfer edilerek amortisman ayrılmaya başlanan maddi ve/veya maddi olmayan duran varlıklar için, ilgili duran varlık kaleminin kullanıma hazır hale geldiği tarihe kadar katlanılan tüm maliyetler, söz konusu maliyetlerin gerçekleştiği tarihten, kullanıma hazır hale gelinen tarihe kadar geçen süre için endekslendikten sonra, endekslenmiş maliyet tutarı üzerinden aktifleştirilmelidir.